Schizophrenia

Note: The podcast is in Basque, enjoy!

Errealitatea beste modu batera interpretatzen dute. Eskizofreniak haluzinazio, eldarnio, pentsamenduetan eta portaeran nahaste larrien konbinazioak sortu ditzazke. Errealitatearekin harremana galdu dutela dirudi, eta hori kezkagarria izan daiteke haientzat beraien familientzat eta lagunentzat. Sintoma hauek egunerokotasuneko funtzionamenduan eragin dezakete eta ezgaitzaile bihurtu daitezke. 

Eskizofrenia pairatzen duten pertsonek tratamendu berezi bat jaso beharra dute beraien bizitza guztian zehar. Tratamendu eraginkorrak daude eskuragarri, tratamendua goiz hasten bada, sintomak hedatu aurretik kontrolatu daitezke eta pronostikoa hobetu eta epe luzerak sintomak erraztu ditzazke. Eskizofreniaren sintomek ohiko eta eguneroko jardueretan parte hartzea zaildu dezakete. Tratamendua jasotzen duten pertsona askok eskolan edo lanean jardun dezakete, independentzia lor dezakete eta harreman pertsonalak goza ditzakete.

ZEINTZUK DIRA ESKIZOFRENIAREN SEINALEAK ETA SINTOMAK?

Garrantzitsua da eskizofreniaren sintomak antzematea eta ahalik eta azkarren laguntza bilatzea. Eskizofrenia duten pertsonei 16 eta 30 urte bitartean diagnostikatzen zaie normalean, psikosiaren lehen atalaren ondoren. Psikosiaren lehen atalaren ondoren tratamendua ahalik eta azkarren hastea suspertzeko urrats garrantzitsua da. Hala ere, ikerketek erakusten dute pentsamenduaren, aldartearen eta funtzionamendu sozialaren pixkanakako aldaketak askotan agertzen direla psikosiaren lehen atalaren aurretik. Eskizofrenia arraroa da haur txikiagoetan.

Eskizofreniaren sintomak pertsona batetik bestera desberdinak izan daitezke, baina orokorrean hiru kategoria nagusitan banatzen dira: psikotikoak, negatiboak eta kognitiboak.

Sintoma psikotikoek pertsona batek mundua pentsatzeko, jokatzeko eta bizitzeko moduaren aldaketak dira. Sintoma psikotikoak dituzten pertsonek besteekin partekatutako errealitatearen zentzua gal dezakete eta mundua modu desitxuratu batean bizi dezakete. Pertsona batzuentzat, sintoma hauek joan eta etorri egiten dira. Beste batzuentzat, sintomak egonkor bihurtzen dira denboran zehar. Sintoma psikotikoak honako hauek dira:

• Haluzinazioak
• Eldarnioak
• Pentsamenduen nahastea
• Mugimenduen nahastea

Sintoma negatiboak motibazio galera, eguneroko jardueretan interesa edo gozamena galtzea, bizitza sozialetik erretiratzea, emozioak erakusteko zailtasuna eta normal funtzionatzeko zailtasuna dira.

Sintoma hauek depresioaren edo buruko beste gaixotasun batzuen sintomekin nahasten dira batzuetan.

Sintoma kognitiboen artean arreta, kontzentrazio eta memoria arazoak daude. Sintoma hauek zaila egin dezakete elkarrizketa bat jarraitzea, gauza berriak ikastea edo hitzorduak gogoratzea. Pertsona baten funtzionamendu kognitibo maila eguneroko funtzionamenduaren iragarle onenetako bat da. Osasun-hornitzaileek funtzionamendu kognitiboa ebaluatzen dute proba espezifikoak erabiliz.